تأثیر متانول بر شاخص های جوانه زنی و رشد گیاهچه ای لوبیا (phaseolus vulgaris cv. cos۱۶) در شرایط تنش خشکی

Authors

نظام آرمند

دانشجوی دکتری، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه لرستان. حمزه امیری

گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه لرستان احمد اسماعیلی

گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان.

abstract

مقدمه                       لوبیا در بسیاری از کشورهای درحال توسعه به عنوان یکی از منابع مهم پروتئین گیاهی محسوب می­شود. در ایران سطح زیر کشت لوبیا حدود 240 هزار هکتار با عملکرد متوسط 150 کیلوگرم در هکتار می­باشد. جوانه ­زنی یک مرحله مهم در چرخه زندگی گیاه است و می­تواند تأثیر بسزایی در میران تولید و عملکرد گیاهان داشته باشد. کیفیت جوانه­ زنی بذر تأثیرات قابل توجهی بر صفات رشدی گیاه در مراحل بعد از جوانه­ زنی، اشغال آشیان­های اکولوژیکی و محدوده جغرافیایی گیاه دارد. گزارش شده است که جوانه­ زنی بذرهای حبوبات ازجمله لوبیا تحت تأثیر مستقیم شرایط نامطلوب محیطی مانند تنش­های خشکی و شوری قرار دارد. در تحقیقات مختلفی، کاربرد متانول به عنوان یک منبع کربن برای بهبود رشد و عملکرد گیاهان زراعی در شرایط تنش خشکی توصیه شده است. کاربرد خارجی متانول به طور مستقیم با فرآیند­های متابولیکی رشد و نمو گیاه و همچنین با فرآیند­های مرتبط با مکانیسم­های دفاعی از قبیل فعال شدن ژن­های درگیر در بیوسنتز اسید جاسمونیک مرتبط است. برخی مطالعات نشان داده­ اند که مصرف متانول می­تواند کارایی جذب عناصر غذایی را به خصوص در شرایط مواجهه گیاه با تنش­های محیطی بهبود بخشد. با توجه به اینکه گزارش­های متعددی در ارتباط با تأثیر مثبت متانول بر فاز رویشی گیاهان در ایران وجود دارد، بااین وجود مطالعات اندکی در زمینه اثر متانول بر شاخص­های جوانه­زنی وجود دارد. هدف اصلی این تحقیق بررسی اثر متانول بر شاخص­های جوانه­ زنی بذر­های لوبیا (رقم cos16) تحت تنش خشکی می­باشد. مواد و روش ­ها                           به منظور بررسی اثرات احتمالی متانول بر بهبود تحمل به خشکی لوبیا در مرحله جوانه ­زنی آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهی دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سطوح مختلف محلول متانول شامل شاهد (بدون متانول)، 10، 20 و 30 درصد حجمی و نیز سه سطح تنش خشکی (0، 3- و 6- بار) بودند. تنش خشکی با استفاده از پلی­اتیلن گلایکول 6000 در دمای 25 درجه سانتی­گراد و طبق معادله میچل و کافمن اعمال شد. بازدید از نمونه ­ها به طور روزانه یک بار و به مدت 14 روز انجام شد و در هر بازدید تعداد بذرهای جوانه زده (دارای طول ریشه­چه 3 میلی­متر) ثبت شدند. در روز پایانی آزمایش، ریشه­چه­ ها و ساقه­چه ­ها از بذور جدا شدند و مهمترین شاخص­های جوانه­ زنی نظیر سرعت و درصد جوانه­ زنی، طول ساقه­چه و ریشه­چه، وزن خشک ساقه­ چه و ریشه­ چه، سطح ریشه­ چه و آندوسپرم مصرفی اندازه ­گیری شد. نتایج و بحث                              نتایج تجزیه واریانس داده­ ها نشان داد که تنش خشکی و کاربرد متانول تأثیر معنی­ داری بر سرعت و درصد جوانه­ زنی، طول ساقه­ چه و ریشه ­چه، وزن خشک ساقه­ چه و ریشه­ چه، سطح ریشه­ چه و آندوسپرم مصرفی داشت. نتایج مقایسه میانگین­ها در اثرات متقابل نشان داد که در تمامی سطوح تنش خشکی، مصرف سطوح 20 و 30 درصد حجمی متانول منجر به کاهش معنی­ دار شاخص­های جوانه­ زنی لوبیا شد. اعمال تنش خشکی 6- بار منجر به کاهش معنی ­دار درصد و سرعت جوانه زنی، وزن خشک ریشه چه، وزن خشک ساقه­ چه، طول ریشه چه، طول ساقه­ چه، سطح ریشه­ چه و آندوسپرم مصرفی در مقایسه با تیمار بدون تنش شد. درمجموع، نتایج پژوهش کنونی نشان داد که کاربرد متانول در مرحله جوانه­ زنی نه تنها در کاهش اثرات منفی ناشی از تنش خشکی نقشی نداشت، بلکه در شرایط بدون تنش خشکی نیز بر شاخص های جوانه زنی لوبیا اثر منفی بر جا گذاشت. نتیجه ­گیری                               در این مطالعه نتایج نشان داد که محلول آبی متانول در تمامی تیمارهای تنش خشکی (0، 3- و 6-) منجر به کاهش معنی­دار تمامی شاخص­های موردبررسی در گیاه لوبیا شد. با توجه به تحقیقاتی که نشان می دهند متانول در مراحل گیاهچه­ ای و گلدهی در گیاهان مختلف باعث افزایش محصول و عملکرد می­شود اما در مطالعه حاضر که برای اولین بار انجام شد، مشاهده شد که محلول آبی متانول علاوه بر اینکه در کاهش اثرات منفی ناشی از تنش خشکی بر جوانه­ زنی گیاه لوبیا نقشی نداشت، بلکه به تنهایی منجر به کاهش شاخص­های جوانه­ زنی شد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تأثیر متانول بر شاخص های جوانه زنی و رشد گیاهچه ای لوبیا (Phaseolus vulgaris cv. COS16) در شرایط تنش خشکی

مقدمه                       لوبیا در بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه به‌عنوان یکی از منابع مهم پروتئین گیاهی محسوب می­شود. در ایران سطح زیر کشت لوبیا حدود 240 هزار هکتار با عملکرد متوسط 150 کیلوگرم در هکتار می­باشد. جوانه ­زنی یک مرحله مهم در چرخه زندگی گیاه است و می­تواند تأثیر بسزایی در میران تولید و عملکرد گیاهان داشته باشد. کیفیت جوانه­ زنی بذر تأثیرات قابل‌توجهی بر صفات رشدی گیاه در مراحل بع...

full text

تأثیر چای کمپوست بر شاخص های جوانه زنی و رشد گیاهچه لوبیا(Phaseolus vulgaris L.) به منظور تعدیل اثرات منفی ناشی از تنش خشکی

جوانه‌زنی و سبز شدن سریع بذر، از عوامل تعیین کننده عملکرد نهایی گیاهان به‌شمار میرود. در این راستا مطالعه‌ای با هدف تأثیر چای‌کمپوست بر شاخص‌های جوانه‌زنی و رشد گیاهچه لوبیا در شرایط تنش خشکی صورت گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل چای‌کمپوست در 5 سطح (0، 5/2، 5، 5/7 و 10 درصد حجمی) و تنش خشکی در چهار سطح (صفر، 3/0- ، 6/0- و 9...

full text

تاثیر سویه های مختلف Pseudomonas بر جوانه زنی و شاخص های رشد گیاهچه لوبیا(Phaseolus vulgaris L.) در سطوح مختلف شوری

به­منظور بررسی اثر سویه­های مختلف Pseudomonas بر جوانه­زنی بذر و رشد گیاهچه لوبیا تحت شرایط تنش شوری، آزمایشی به­صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه گیلان انجام گرفت. تیمار­های آزمایش شامل سطوح شوری (0، 5/2، 5 و 5/7 میلی­موس بر سانتی­متر) و سویه­های مختلف Pseudomonas،Pseudomonas fluorescens strain153, P.fluorescens strain169, P.putida strain 108, P.putida strai...

full text

تاثیرمحلول پاشی متانول بر اجزای عملکرد لوبیا چیتی (Phaseolus vulgaris L.) در شرایط تنش آبی

     کاربرد محلول­های متانول روی اندام­های هوایی گیاهان باعث افزایش عملکرد، تسریع رسیدگی، کاهش اثر تنش خشکی درآنها می­شود. بدین منظور آزمایشی به­صورت اسپلیت­پلات در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز در سه تکرار در سال زراعی 1392 جهت بررسی اثرات محلول­پاشی متانول در شرایط تنش آبی و بر اجزای عملکرد لوبیا­چیتی در مرحله­ی قبل و بعد از گلدهی و با غلظت...

full text

تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های لوبیا (L. vulgaris Phaseolus) در شرایط تنش خشکی

To evaluate genetic diversity and to determine the relationships between yield and other importante traits among bean genotypes, an experiment was conducted in Random Completely Block Design (RCBD) with three repetitions under both normal and drought stress conditions in 2015-2016 crop season on 30 bean genotypes  at Tehran University research farm. The results of variance analysis indicated hi...

full text

بررسی تاثیر متانول برخصوصیات مورفوفیزیولوژیک و بیوشمیایی ارقام گیاه لوبیا phaseolus vulgaris l. cv. sadry) و (phaseolus vulgaris l. cv. cos16 تحت شرایط تنش کم آبی

آب قابل دسترس، عامل اصلی محدود کننده رشد و تولید محصول در مناطق خشک می باشد. نتایج بررسی ها موید این است که محلول پاشی متانول نقش موثری در تحمل به خشکی گیاهان 3 کربنه دارد. در این راستا به منظور بررسی اثر محلول پاشی متانول بر خصوصیات فیزیولوژیکی، مورفولوژیکی و بیوشمیایی لوبیا (ارقام صدری و cos16) در شرایط تنش خشکی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار درآمد. عامل محلول پ...

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
تنش های محیطی در علوم زراعی

جلد ۹، شماره ۳، صفحات ۲۲۹-۲۳۹

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023